'Vervalsers en ongekwalificeerde lieden'
Het bleek nog maar de opmaat tot een jaren slepende twist, die aanvankelijk in het nadeel leek te verkeren voor Chorus, die dat weet aan persoonlijke vrienden van Peter Merken in stadsbestuur en magistratuur. Zo kwam het rond 1724 tot een verordening voor iedere naaldmeester om zijn merk(en) ten behoeve van een nieuwe registratie af te komen geven (in papier te slaan) op het stadhuis. Chorus werd echter niet toegestaan om zijn drie bekende merken in te slaan. Toen hij zich daarover beklaagde bij het Reichskammergericht in Wetzlar, naast de Reichshofrat de hoogste rechtsinstantie in het rijk, beweerden zijn tegenstanders – onder wie behalve Peter Merken intussen ook de eerder in het geweer gekomen Balthasar Neitz, en voorts Anton Herpers, Johann Esser, Gottfried Strauch en anderen − dat hij zijn merken ten onrechte voerde, aangezien per naaldmeester maar één merk zou zijn toegestaan.

Chorus wist dit eenvoudig met een beroep op de gilderol en op latere raadsbesluiten te weerleggen. Ten overstaan van de rechters liet hij niet na zijn geringschatting te schetsen over het ‘stelletje vervalsers, meermalen gefailleerde en anderszins ongekwalificeerde lieden’ dat zijns inziens geen aanspraak meer zou mogen maken op het gildelidmaatschap en nog geen schijn van recht kon doen gelden op de in het geding zijnde merken. En, zo hield hij het gerechtshof nog maar eens voor, wat zou de man in de straat ervan denken, als hij, die toch jaarlijks meer dan 40.000 Reichsthalers omzette en negenhonderd tot duizend Akenaren de kost liet verdienen, waar de hele stad en omgeving van profiteerde, opeens buiten het bezit van zijn met veel zweet, zorg en kosten opgebouwde merken gesteld zou worden? Over de aantijging tenslotte dat hij als bestuurder van het gilde met het ambachtsboek gefraudeerd zou hebben kon hij kort zijn: ten tijde van het inslaan van de merktekens was een van de aanklagers, namelijk Gottfried Strauch, zelf gildebestuurder geweest en hij was dat ook nadien geweest, evenals andere leden van het opponerende gezelschap.

Kopergravure van een bijzondere zitting in het Reichskammergericht van Wetzlar, 1750.

Het ging hard tegen hard en volgens Thissen viel uit de stukken af te leiden dat de onredelijkheid in hoge mate toesloeg. Zo reageerde de tegenpartij op de klacht van Chorus, dat hij door vervalsingen onmetelijke schade had geleden en daardoor nu voor meer dan 60.000 Reichsthaler aan naalden op voorraad had, met de bewering dat deze voorraad het gevolg van ondermaatse kwaliteit van de Chorus-naalden was. Daarop stelde Chorus, dat de degelijkheid van zijn waren meermaals onafhankelijk was vastgesteld, onder andere bevestigd met getuigschriften door buitenlandse kooplieden van aanzien, zo bijvoorbeeld in 1709 en in 1721, en dat zijn naalden nationaal en internationaal zo gewild waren, dat hij herhaaldelijk niet aan de grote vraag had kunnen voldoen.

Chorus wees ook op de eerdere veroordeling van Peter Merken en op diens hardnekkige volharden in het misbruik van zijn wildeman-merk. Hoewel Merken in 1721 veroordeeld was tot het inleveren van het stempel bleef hij sindsdien het wildeman-teken gebruiken. Chorus had opnieuw moeten vaststellen dat Merken grote partijen met het wildeman-teken had verkocht voor 4 Kreuzer minder dan de echte naalden en dat hij hem zo vele klanten afhandig had gemaakt, zoals hij op drie achtereenvolgende beurzen had moeten bemerken.
Uiteindelijk heeft het gerechtshof in Wetzlar Chorus’ rechten bevestigd (33).

Het merkteken van het hart
Ook over het derde merkteken dat Cornelius Chorus voerde, het hart, heeft hij een lange strijd moeten voeren, en wel met Gottfried Strauch, die we ook al zagen in de kongsi met Peter Merken over de wildeman. Dit conflict draaide in hoofdzaak om de vraag naar de oorsprong van het teken. Strauch claimde dat hij het teken voerde vanaf 1689, terwijl Chorus eerst in 1690 in het gildeboek als naaldmeester werd ingeschreven. Strauch zou het teken dus bedacht hebben.

Het door Cornelius Chorus met succes betwiste merk
met het hart zoals Gottfried Strauch dit voerde.

Chorus wierp tegen, dat Strauch tot in 1693 alleen voor andere naaldmeesters werkte en geen eigen naaldhandel dreef, dus ook geen merkteken gevoerd kon hebben. Hij riep als getuige de beëdigde stadsgraveur Johann van Hauselt op, die verklaarde dat hij in 1684 het teken met het hart had gegraveerd voor Johann Braumann, wiens rechtsopvolger Cornelius Chorus was, en dat hij in 1690 dit teken opnieuw had gegraveerd, nu voor Chorus. Ook getuigden twee medewerkers van Chorus dat zij hem jarenlang dit teken hadden zien inslaan en regelmatig voor hem het stempel hadden gereinigd. Ten slotte werd ook in deze kwestie Chorus in het gelijk gesteld (34).

Bronnen

Lees verder